การตัดแต่งกิ่งลำใยก่อนการราดสารลำไย
การตัดแต่งกิ่งลำไยหลังเก็บเกี่ยวผลผลิตก่อนการราดสารลำไยเป็นสิ่งสำคัญ เกษตรกรบางท่านเสียดายใบลำไย ไม่ตัดกิ่งทำให้การราดสารลำไยแล้วผลิตออกมาไม่เป็นดั่งที่คิด เกษตรกรก็จะพุ่งเป้าโทษสารลำไยว่าไม่ดี สารลำไยปลอมบ้าง สารลำไยผสมเปอร์เซนต์ต่ำบ้าง ทั้งที่จริงลำไยจะได้ผลดีไม่ดีขึ้นอยู่กับหลายปัจจัยที่สำคัญ เช่น การเตรียมต้นลำไยก่อนการราดสารลำไย สภาพภูมิอากาศ เปอร์เซนต์ความเข้มข้นของสารราดลำไยและสารพ่นลำไยทางใบ อื่นๆ
ฉะนั้นหนึ่งในปัจจัยที่มีผลต่อการทำให้ลำไยออกดอกออกผล คือการเตรียมต้นลำไย อันดับแรกของการเตรียมต้นลำไยก็คือการตัดแต่งกิ่งลำไยก่อนการใส่สารลำไย เรามาทำความเข้าใจถึงประโยชน์และวิธีการตัดแต่งกิ่งอย่างถูกต้องดังต่อไปนี้
การตัดแต่งกิ่งลำใยก่อนการราดสารลำไยและพ่นสารทางใบลำไย
การตัดแต่งกิ่งลำไยเป็นการจัดการที่มีความสำคัญต่อการผลิตไม้ผล ให้มีคุณภาพมีผลกระทบทั้งทางตรงต่อการเจริญของต้นและมีประโยชน์ ทางอ้อมต่อการจัดการสวนด้านอื่นๆ เกษตรกรจำเป็นต้องมีความรู้และความ เข้าใจหลายๆด้านทั้งนิสัยการเจริญของต้นไม้ผลแต่ละชนิดนอกจากนี้ยังจำเป็น ต้องเข้าใจปัจจัยสภาพแวดล้อมภายนอกที่มีผลกระทบต่อการเจริญเติบโต จึงจะทำให้ผลของการตัดแต่งกิ่งประสบผลดี
ลำไยจัดเป็นไม้ผลที่มีทรงต้นนขนาดใหญ่ ระดับความสูงของต้นที่มากเกินไปอาจเป็นสาเหตุ ทำให้การจัดการต้นทำได้ไม่ทั่วถึง นอกจากนี้ยังมีผลกระทบต่อกระบวนการเคลื่อนย้าย และการกระจายตัวของปัจจัยที่มีความจำเป็นต่อการเจริญเติบโตเช่น นํ้า ธาตุอาหารพืช ตลอดจนสารอาหารต่างๆที่ต้นสร้างขึ้นมีไม่เพียงพอ ต่อการเจริญเติบโต ผลผลิตลำไยจึงมีคุณภาพตํ่า
ประโยชน์ที่เกิดจากการตัดแต่งกิ่งลำใยก่อนการราดสารลำไยหรือพ่นสารพ่นทางใบลำไยคือ
- ต้นลำไยมีโครงสร้างแข็งแรงลดปัญหาการโค่นล้มจากพายุลมแรง
- การปฏิบัติงานทำได้สะดวกทั่วถึงลดระยะเวลาการการปฏิบัติงาน
- ทำให้ต้นลำไยมีความพร้อมต่อการออกดอกติดผลหลังการบังคับให้ลำไยออกดอกโดยสารลำไย
- ได้ผลผลิตมีคุณภาพดีกระจายสมําเสมอทั่วต้น
- ลดการระบาดโรคและแมลงศัตรูลำไย
อุปกรณ์การตัดแต่งกิ่งลำไยก่อนการบังคับให้ลำไยออกดอก
การตัดแต่งกิ่งมีอุปกรณ์ที่ จำเป็นต้องไช้ได้แก่
รูปที่3.1 กรรไกรและเลื่อยแต่งกิ่งลำไยตัดแต่งกิ่งก่อนการราดสารลำไยหรือสารพ่นทางใบลำไย
หมายเหตุ
1.กรรไกรตัดกิ่ง. 2.เลื่อยตัดแต่งกิ่ง
3.เลื่อยตัดแต่งกิ่ง 4.กรรไกรตัดกิ่ง
1. กรรไกรตัดแต่งกิ่งใช้ตัดกิ่ง ลำไยขนาดเล็กขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง ไม่เกิน 0.5นิ้ว กรรไกรตัดแต่งกิ่งมีหลายแบบ เช่น กรรไกรขนาดเล็ก กรรไกรด้ามยาว (รูปที่ 3.1)
2. เลื่อยตัดแต่งกิ่งใช้ตัดกิ่งลำไยขนาดใหญ่เกิน 0.5 นิ้วขึ้นไป มีหลายลักษณะ เช่น เลื่อยขนาดเล็ก เลื่อยคันธนู และเลื่อยยนต์(รูปที่ 3.1)
หลักและวิธีการปฎิบัติการตัดแต่งกิ่งลำไยในแต่ละช่วงอายุ
การเจริญและการพัฒนาของ ดอกลำไยจะเกิดในส่วนปลายยอด การตัดแต่งกิ่งต้องไม่กระทบต่อ ปริมาณผลผลิตที่ได้และควร อยู่ในปริมาณที่เหมาะสม ลำไยที่ ปลูกในพื้นที่เขตร้อนและเขตกึ่งร้อน มักจะมีการเจริญและพัฒนาของใบใหม่หลายชุด ทำให้ลักษณะทรงพุ่มมักแน่นทึบ ดังนั้นการตัดแต่งกิ่งลำไยก่อนการราดสารลำไยต้องมีการปฏิบัติอย่างต่อเนื่องทุกปี ลักษณะการจัดทรงพุ่มที่ดีควรมีฃ้อปฏิบัติดังนี้ คือ จัดตำแหน่งกิ่งก้านสาขาไว้อย่างมีระเบียบ เลือกเฉพาะกิ่งที่มีมุมกว้างไว้เท่านั้นมีการวางตำแหน่งให้กิ่งกระจายทั่วทิศกิ่งก้านสาขาควรแผ่กระจายได้รับแสงแดดและลมทุกทิศ และการจัดทรงพุ่มไม่ควรยืดเยื้อควรหยุดทันที่เมื่อโครงสร้างดีแล้ว
วิธีการตัดแต่งกิ่งลำใยก่อนการใส่สารลำไยในแต่ละช่วงอายุของลำใยจะมีการปฎิบัติดังนี้
- การตัดแต่งกิ่งลำไยต้นเล็ก (ช่วงอายุ 1 – 2 ปี) ยังไม่ต้องการให้ ติดผลเป็นการจัดโครงสร้างต้นให้มีกิ่งกระจายทุกทิศของต้นเลือกกิ่งใหญ่ที่ไม่ซ้อนทับกัน ควรเลือกกิ่งที่มีลักษณะมุมกิ่งเป็นมุมกว้าง ตัดแต่งกิ่งลำไยที่ไม่สมบูรณ์ มีขนาดเล็กออก การปฏิบัติจะทำการตัดยอดกลางออกเมื่อต้นลำไยมีอายุประมาณ 1 ปี ระดับที่ตัดจะสูงจากระดับพื้นดินประมาณ80 เซ็นติเมตรหลังตัดจะมีการ แตกยอดใหม่บริเวณรอบรอยตัดเป็นจำนวนมาก ควรพิจารณาตัดออกเหลือให้เลือกกิ่งลำไยแขนงที่สมบูรณ์ 3-4 กิ่ง เพื่อให้กิ่งแขนงเจริญเป็นกิ่งหลักของต้น (รูปที่ 3.2 )
- การตัดแต่งกิ่งลำไยรุ่น(อายุ 3 ปีขึ้นไป)ทรงต้นลำไยสูงอยู่ในช่วง ประมาณ 2-6 เมตร เป็นช่วงที่ต้นให้ผลผลิตแล้วหากเราต้องการโดยการใช้สารราดลำไยหรือสารพ่นทางใบลำไย การตัดแต่งกิ่งลำไยควรทำ 2 ครั้งคือ ตัดแต่งกิ่งครั้งแรกหลังการเก็บเกี่ยวผลผลิตทันที และครั้งที่ 2 เป็นการตัดสางกิ่งเลือกกิ่งที่สมบูรณ์สำหรับให้ผลผลิต รูปแบบที่นิยมสำหรับตัดแต่งกิ่งลำไยใบช่วงนี้ มี 2 รูปแบบ คือ
- การตัดแต่งกิ่งลำไยปกติ เป็นการตัดแต่งที่มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ทรงพุ่มลำไยโปร่ง และควบคุมความสูงทรงพุ่ม มีการแตกของกิ่งใหม่รวดเร็ว การตัดมักนิยมตัดกิ่งแขนงหลักบางส่วนออก เพื่อให้แสงส่องผ่านเข้าในทรงพุ่มไต้ (รูปที่ 3.3)
- การตัดแต่งกิ่งลำไยอย่างหนักเพื่อควบคุมขนาดทรงพุ่ม เป็นวิธีการตัดแต่งกิ่งที่ต้องการควบคุมขนาดทรงพุ่มของลำไย ให้มีขนาดต้นที่เตี้ยสะดวกต่อการจัดการ แต่ปริมาณผลผลิตลำไยมักมีปริมาณน้อยกว่าการตัดแต่งกิ่งแบบปกติ รูปแบบที่นิยมแบ่งได้ 2 รูปแบบ คือ การตัดแต่งหนักลดขนาดทั้งด้านความสูงและความกว้างของทรงพุ่ม (รูปที่ 3.4) และการตัดแต่งหนักเพื่อลดความสูงแต่ให้กิ่งมีการเจริญทางด้านข้าง หรือตัดแบบเปิดแกนกลาง (รูปที่ 3.4)
รูปที่3.4 โครงสร้างต้นลำไยที่ตัดแต่งกิ่งแบบหนักลดขนาดความกว้างและความสูง(ก และ ข)
ข้อควรคำนึงเกี่ยวกับการตัดแต่งกิ่งลำไย
- ปริมาณกิ่งลำไยที่ตัดออก การตัดแต่งกิ่งที่ผิดวิธี อาจมีผลกระทบต่อปริมาณผลผลิตของต้นลำไยได้ การตัดแต่งกิ่งลำไยออกในปริมาณน้อยเกินไป จะทำให้ทรงพุ่มแน่นทึบ แต่ถ้าตัดแต่งกิ่งออกมากเกินไปจะส่งผลกระทบต่อต้นลำไย เช่นทำให้ปริมาณผลผลิตลดลง ต้นลำไยมีการออกดอกช้าหรือเว้นปี ดังนั้นการที่จะมีการตัดแต่งกิ่งเท่าใดนั้น ต้องคำนึงถึงพื้นที่ในการให้ออกดอกติดผลตามความเหมาะสมด้วย
- ฤดูกาลตัดแต่งกิ่ง ควรทำการตัดแต่งกิ่งในช่วงฤดูฝน เริ่มตั้งแต่เดือนมิถุนายนถึงกันยายน เพราะสภาพอากาศเหมาะสม ส่งผลให้ต้นลำไยมีการแตกใบได้เร็ว และเจริญเติบโตได้ดี หลังตัดแต่งกิ่งนอกจากนี้ควรหลีกเลี่ยงการตัดแต่งกิ่งในฤดูร้อนและหนาว เพราะต้นลำไยจะมีการแตกกิ่งช้าและอาจทำให้เปลือกของกิ่งแตก เพียงแต่ต้นลำไยที่มีทรงพุ่มแน่นทึบควรตัดสางกิ่งออกบ้าง
- วิธีการตัดแต่งกิ่งลำไยอย่างหนัก ถ้าต้องการให้มีการออกดอกและผลผลิตเร็ว จะต้องมีการใช้สารโพแทสเซียมคลอเรต(สารลำไย)กระตุ้นการออกดอก
ที่มา : คัดลอกบางส่วนจากหนังสือคู่มือจัดการสวนลำไย
ผู้เขียน : ผู้ช่วยศาสตราจารย์ยุทธนา เขาสุเมรุ รองศาสตราจารย์ ดร.ชิติต ศรีตนทิพย์ ผู้ซ่วยศาสตราจารย์สันติ ช่างเจรจา นายภฤศพงศ์ เพชรบุล ว่าที่ร.ต.รัชต์พงษ์ หอชัยรัตน์
